Vergeet je lichaam niet

Dag lieve luisteraar, welkom in deze aflevering.

Een aflevering over iets dat steeds maar terugkomt in mijn eigen verhaal en in dat van de mensen die ik mag helpen in mijn job. Durven voelen en luisteren naar wat je lichaam zegt, nadat je dat misschien helemaal was afgeleerd.

Gisteren had ik een virtuele call met mijn cursisten van Note to Self.

Wij noemen die calls zondagse schrijfstondes, en daarin doen we wat je misschien al denkt: we schrijven samen, we delen samen, we zijn samen en dat is altijd heel tof en het vergt ook wel moed om het te doen.

Ik stel vragen die niet altijd simpel zijn.

Ik nodig de deelnemers uit om te voelen wat naar boven komt, en het zo weinig mogelijk te censureren of te overdenken. En dat zou wel eens simpeler kunnen klinken dan het in werkelijkheid is.

Voelen versus denken is één van de lastigste dingen voor veel mensen die beginnen aan het werk van zelfontdekking en het bekijken en helen van oud zeer.

Ik weet dat, want ik ben één van die mensen die alle connectie met haar lichaam is leren verliezen, met alle gevolgen van dien voor mijn werk en voor mijn leven.

In deze aflevering wil ik je vertellen wat de gevolgen daarvan waren, van ik die almaar meer hoofd op pootjes werd, zonder voeling met mijn lijf, en hoe ik terug aan het keren ben. Brace yourself, en leg pen en papier klaar, dit wordt er eentje die van alles kan triggeren, spiegelen en naar boven doen komen over waarde, nut, mogen en voelen.

Ik draag hem op aan al mijn collega-overdenkers en ondervoelers.
---
Overdenken is ondervoelen, dat heb ik al eens gezegd in één van mijn vorige episodes.

We gaan snel naar ons hoofd en komen daar twijfelend vast te zitten, omdat we dat zo hebben geleerd, en omdat alles dat ons herinnert aan onze natuur -en wat doet ons fysieke lichaam anders- aanzien wordt als minder handig binnen een systeem dat wil dat wij als robots functioneren, en niet als menselijke mensen met lichamen die zweten, moe worden, pijn hebben en iets anders willen dan alleen maar werken en scrollen.

Ons lichaam spreekt elke dag tegen ons, maar doordat wij moeten meedraaien in allerhande voor ons bedachte systemen, hebben we dat al heel jong leren overrulen met ons hoofd. Met onze ratio.

Het is immers niet zo handig als iedereen in een klas de les onderbreekt om naar het toilet te gaan als de blaas zegt dat het nodig is, dus leren we onze plas ophouden tot het uitkomt. We hebben een half uur middagpauze op het werk en eten dan, los van wanneer ons lichaam aangeeft dat het honger voelt, omdat het beter uitkomt voor de baas en de collega’s om op de klok te eten.

Of we nu avondmensen of ochtendmensen zijn, we worden om acht uur op het werk verwacht, wat een voordeel heeft voor wie goed functioneert in de ochtend, maar eigenlijk een levenslange aanvechting is van het ritme van mensen die beter functioneren in de latere uren.

Zie Lieven Scheire, een avondmens, die daar vaak tegen van leer trekt, en terecht. Het is niet omdat iemand heeft bepaald dat het beter is om vroeg te beginnen, dat het ook beter voelt voor de mensen die pech hebben dat ze het daar lastig mee hebben.

Ik kan wel nog een tijd doorgaan.
Wij leren al heel vroeg dat er van ons wordt verwacht dat we meedraaien in een maatschappij die geobsedeerd is door winst, nut, produceren en blijven gaan, en ik heb dat zelf nooit meer beseft in de corona, toen er een gevaarlijk virus waareerde en het duidelijk werd dat wij vooral moesten uitvogelen hoe we konden blijven doordoen ten koste van onszelf, omdat heel het systeem anders op zijn gat dreigde te vallen.
---
Ik denk dat de pandemie voor veel mensen - maar lang niet voor alle mensen- voor een verhoogd bewustzijn heeft gezorgd rond waar wij eigenlijk mee bezig waren en opnieuw zijn.

Ik herinner mij dat er veel schellen van ogen vielen.
Over hoe fijn het was om te moeten vertragen en nergens meer verwacht te worden. Ik denk dat velen van ons ook begonnen voelen hoe welkom de pauze van de lock-down was.

Niet meer van alles moeten, er waren er die zot werden, en er waren er die zich in de tuin zetten en opgelucht adem haalden. Jij weet zelf in welk team jij zat.

Ik voelde zelf de rust, en tegelijk ook niet.
Ik stond nog niet in connectie met wat mijn lichaam aangaf, en daar heb ik al een paar keer een serieuze prijs voor betaald.

Ik zei het al in de eerste aflevering van dit seizoen: mijn hoofd zegt vaak andere dingen dan mijn lijf, maar mijn lijf heeft meestal gelijk.

Dat is niet altijd zo handig.
Zeker niet als je van alles wilt bewijzen over hoe flink je bent, hoeveel karakter je hebt, hoe juist het is dat mensen je bejubelen.

Je kan aan de buitenkant heel succesvol zijn, en van binnen sterven van de angst en de stress. Ik denk dat ik dat toen ben beginnen voelen.

Het ging allemaal heel snel, plots.
Ik begon een podcast, daarna een vennootschap, combineerde dat met mijn werk als freelance journalist, die podcast begon te bollen, die vennootschap ook, en plots was er belangstelling en kregen we aanvragen voor van alles, en had ik het gevoel dat er van alles beslist moest worden, en dat we nog meer moesten groeien, en ik stond er zelfs niet bij stil of ik dat wel wilde.

Natuurlijk wil je groeien, toch?

Of niet.

Nu denk ik: wat was dat?
Nu zie ik dat ik mezelf en mijn lichaam heb genegeerd, om het niet over mijn zenuwstelsel te hebben dat volgens mij constant in het rood zat.

Les 1: je kan compleet overweldigd worden door wat er positief uitziet.

Je hoofd kan zeggen dat het de max is en dat je dankbaar moet zijn omdat iedereen je tof vindt en meer wil, en je lijf kan het gevoel hebben dat er gevaar is. Gevaar voor afwijzing, gevaar voor dat het stopt, dat succes, gevaar voor iemand die niet tevreden is met wat je doet, maakt of vertelt, en jij die gelooft dat het waar is, wat je hebt geleerd: dat al je waarde staat of valt met wat je doet en produceert.

Wij zien het meestal al lang niet meer, maar dat wij als mens waardevol zijn als we werken en anders niet, is volledig bedacht. Dat is een overtuiging die samenhangt met het feit dat wij op een bepaald moment zijn overgegaan van een systeem van x naar een kapitalistisch systeem.

We verliezen onszelf in willen bewijzen hoe goed we kunnen presteren onder druk, hoe flink we zijn, we gaan ziek werken om onze bazen niet teleur te stellen, we draaien onszelf zot met hoge verwachtingen die we overnemen van anderen, we vergelijken ons kapot, en we worden almaar ongelukkiger en ongezonder, ook al voelen we dat vaak al lang niet meer omdat we vinden dat we vooral dankbaar moeten zijn.

Overal dankbaar moeten zijn is een tool voor onderdrukking.

Als je leven niet meer van jou voelt, omdat je meer dan 40 uur per week tegen je zin op een bureau een job zit te doen die je nooit zou kiezen als er geen geld tegenover stond, dan komt het het systeem goed uit om de mensen die erin meedraaien te laten geloven dat ze heel veel geluk hebben dat ze mogen, en dat er altijd iemand is die dankbaarder is om zijn of haar plaats te komen innemen.

Dat alleen al voelt heel onveilig voor ons en ons zenuwstelsel. Maar dat komt ons niet zo goed uit, dat we bang zijn en stress hebben, dat heeft onze baas niet graag, en dus steken we al die dingen ver weg onder een laag van professionalisme en positiviteit.

Het is niet omdat we wegkijken en niet meer voelen wat ons lichaam zegt, dat ons lichaam stopt met voelen en signalen geven.

Denk terug aan de aflevering met Mieke Lannoey, over burn-out en burn-on, waarin werd gezegd dat het brandalarm dat ons lichaam uitstuurt almaar luider wordt, en als we niet luisteren, dat het ons uiteindelijk doet luisteren door fysiek de remmen dicht te gooien.

Plots kunnen we niet meer uit ons bed, zitten we helemaal vast in onze nek, rug of ons bekken, worden we plots doof op een oor, bijten we kiezen kapot, of hebben we paniekaanvallen die ons doen geloven dat we aan het sterven zijn. En meestal vallen we uit de lucht: we waren toch dankbaar en gelukkig? Andere mensen hadden het toch nog veel erger? We hebben toch alles om gelukkig te zijn?

Ja, zo lijkt het. Als we niet langer voelen, maar vooral denken.

Dat is wat we geleerd hebben. Maar het helpt ons niet.
Er zit vaak een soort tussenschotje onder onze nek, dat we daar laten zitten omdat we bang zijn voor wat we zouden kunnen voelen, als we onszelf toelaten om dat te doen zonder verdoven.

Ik verdoofde met alcohol en overeten. Nog altijd soms met scrollen. We zijn als mens niet graag alleen met onze gedachten, omdat die vaak de strengheid van het systeem hebben overgenomen.

We verwachten soms dezelfde dingen, omdat we alle regels rond productief en nuttig moeten zijn zo vaak hebben gehoord dat we ze geïnternaliseerd hebben. We hebben ze ons letterlijk zo eigen gemaakt dat we geloven dat ze de waarheid zijn. Dat je waarde afhangt van hoe hard je werkt of je best doet voor anderen. Dat het belangrijk is om te blijven gaan, en dat het oké is en misschien te verkiezen om dat ten koste van jezelf te doen, liever dan ten koste van de ander.

De afgelopen jaren werd ik me steeds bewuster van hoe vaak ik mezelf heb verlaten omdat ik zo bang was om anderen teleur te stellen en afgewezen te worden, dat ik mezelf maar bleef teleurstellen.

Ik heb de nodige breakdowns en burnouts moeten beleven om te beginnen voelen in plaats van mijn gevoel te overrulen met dankbaarheid en onbegrip. Ik deed mee met het koor dat zegt dat het allemaal wel meevalt, en dat was achteraf bekeken een ramp voor mijn zelfbeeld en gezondheid.

De weg terug was via mijn lichaam.
En dat is het volgens mij voor ons allemaal.
Door me elke dag af te vragen hoe ik adem, en of dat oppervlakkig is of diep. Of dat ergens op wijst. Angst, stress, paniek soms.

Ik begon te zien dat ik meer ben dan een hoofd op pootjes.
Ik las me in, over het zenuwstelsel dat alles in het werk stelt om ons veilig te houden. Ik leerde over dingen als fight, flight, freeze en fawn, en begon te voelen wanneer ik de neiging heb om vanuit onveiligheid in een fysieke schutdown, vlucht of mijn gekende rol van people pleaser te gaan.

Zie ook de podcast met Louise onlangs, over het onderwerp.
Leren tegenvallen was één van de dingen die ik te doen had en heb. Ik kan immers niet alles zijn voor iedereen. Het is aan mij om grenzen te trekken, en als ik twijfel, dan weet mijn lichaam het vaak al.

Wat me te doen staat.
Of iets voelt als moeten Of als willen.
Het is aan mij om dat dan niet direct te willen tegenspreken vanuit wat hoort of binnen onze maatschappij aanzien wordt als een goede of foute keuze.

Eén van de grootste vrijheden is zelf bepalen hoe succes eruitziet, wat mij betreft.

Is succes een groot bureau en een bordje van CEO voor je neus, honderd man onder je, en ’s nachts geen oog dicht doen van de stress? Of is succes weten wat genoeg is en kiezen voor een kalm zenuwstelsel en tijd om je kinderen zelf te gaan oppikken van school en ervoor te gaan zwemmen, zoals ik doe?

Natuurlijk zou ik veel harder kunnen werken. Maar echt?
Ik wil het niet meer.
Ik voel het niet meer.

Ik ga er alles aan doen om me te blijven verzetten tegen de gedachte dat mijn waarde afhangt van hoeveel uren ik per week aan een bureau zit.
Dat is niet zo.

Ik ben waardevol omdat ik een mens ben. Of ik nu ooit nog een vinger uitsteek of niet, dat verandert daar niks aan.

En het heeft veel therapie en coaching gevergd om dat daadwerkelijk te beginnen geloven, en me los te maken van wat mij geleerd is over waarde en nut.

Waarachtig succes is voor mij een kalm zenuwstelsel.
Connectie, ook met mijn lichaam.
Zorgen, rusten, voelen, ademen, genieten.

Lichamelijkheid.
Inchecken, elke dag, en het zien, als mijn hoofd tegenspreekt dat ik moe ben. Ik mag rusten, en niet omdat ik daarna nog productiever kan zijn. Gewoon, omdat rusten en vertragen een basisrecht zou moeten zijn.

Ons lichaam zegt heel veel.
Maak het eens wat vaker stil, en begin met je elke dag oprecht de vraag te stellen hoe je je voelt. Wat je voelt. Welke sensaties zich aandienen. En wijs het niet af. Luister maar.

Durf maar.
Ook als het niet zegt wat je wilt horen, heeft je lichaam altijd gelijk.

Voel maar.
Je bent als mens zoveel meer dan je gedachten.
Het is oké als je dat vergeten was, maar zo waardevol om het weer te beginnen voelen.

Graag tot de volgende keer!