Hallo daar, en welkom in podcast nummer twee over beperkende denkkaders die volgens mij dringend eens tegen het licht mogen gehouden worden.
Vorige week vertelde ik je hoe het patriarchaal systeem zich een weg heeft weten te banen doorheen onze hoofden en relaties en ons wereldbeeld voor een groot stuk heeft leren bepalen, en deze week haal ik er nog zo’n bepalende denkkader bij.
Terwijl we bezig zijn.
Het kapitalistisch systeem.
Eerst even mijn waarom.
Want je zou je kunnen afvragen wat mijn probleem er eigenlijk mee is.
Wel.
Ik coach eigenlijk zo goed als alleen maar rond overtuigingen die terug te brengen zijn tot aangeleerde overtuigingen rond nut en waarde als mens, en als ermee wordt geworsteld, omdat mensen bijvoorbeeld niet meer tot rust kunnen komen, zelfs niet op vakantie, dan weet ik dat we het weer vlaggen hebben.
Dat ons nuts-en productiviteitsdenken een zoveelste slachtoffer heeft gemaakt.
En daarom stond deze podcast al een tijd op mijn planning. Bij wijze van dikke vette OF NIET.
---
Zoals altijd gaat deze podcast net zo goed over mezelf als over de mensen die ik elke dag mag helpen als coach.
Ook ik ben heel lang belachelijk hard verblind geweest door de overtuiging dat mijn waarde als mens minstens voor een deel samen hing met hoe productief ik was en hoeveel ik gedaan kreeg voor anderen.
Als ik niet oplet, zou ik me er nog altijd door laten meeslepen. Denkkaders als deze loslaten vergt ook voor mij nog een dagelijks bewustzijn, omdat het zo hard in ons zit dat het soms sterker lijkt dan onszelf.
Dat onze waarde als mens zou samenhangen met hoeveel we produceren is natuurlijk niet de waarheid, maar één van de steunpilaren waarop het kapitalistisch systeem waarin wij allemaal geboren zijn en te leven hebben, functioneert.
Je weet dat ik het handig vind om te weten over welk beest we het hebben, en dus haal ik er even de definitie van kapitalisme bij die ik op Wikipedia vond.
**Het kapitalisme is een economisch systeem dat is gebaseerd op investeringen van geld in de verwachting winst te maken.**
Er volgt nog van alles, maar voor mij is dit eerste zinnetje op de pagina eigenlijk het belangrijkste. Omdat het daadwerkelijk zo is.
Het is een economisch systeem dat gebaseerd is op zoveel mogelijk winst maken. Dat staat altijd voorop. Hier staat niks over ervoor zorgen dat er wordt gezorgd voor de mensen die erin mee te draaien hebben. Dat is nooit maar dan ook nooit prioriteit.
Zoals je misschien voelt in je eigen leven. Waarover straks nog meer.
Dat dat duidelijk is.
Net zoals het Vlaams Belang niet gelooft in het bestaan van gender en het feit dat vrouwen kunnen beslissen over wat ze met hun lichamen mogen doen, geloven ze in het kapitalistisch systeem niet dat er iets beter is dan winst maken.
Laat ons alle mogelijke katten hier een kat noemen.
En wij, als mensen die geboren worden binnen dit dominante systeem, hebben daarin te passen.
We worden al van heel jong klaargestoomd om erin te passen.
Ik heb dat zelf nooit meer beseft, dan tijdens de Corona-crisis.
En als ik zeg dat ik het beseft heb, dan bedoel ik eigenlijk: dat is nooit harder op mijn kop gevallen dan toen.
Hoe dat systeem boven alles bleef gaan, ook toen er een gevaarlijk virus de ronde begon te doen waarvan we nog niet konden inschatten wat het te betekenen had.
Als wij allemaal niet bleven doen wat we aan het doen waren, dan waarschuwden de kranten dat heel ons systeem ging instorten.
Dus moesten wij vooral blijven werken en kopen.
Produceren en consumeren.
Met gevaar voor eigen leven desnoods, maar het kon niet anders.
Amai, dacht ik toen.
Dat is hoe het hier in elkaar zit.
En ineens werd het voor mij ook veel duidelijker, hoe het komt dat we het collectief zo lastig lijken te hebben terwijl iedereen zegt dat we toch alles hebben dat we nodig hebben.
Op materieel vlak zeker en vast.
Maar is het echt het enige waar het over gaat?
Deze podcast maak ik niet om te zeggen hoe we het beter zouden moeten of kunnen oplossen.
Er zijn veel slimmere mensen die dat veel beter zouden kunnen uitleggen dan ik.
Maar wat ik wel wil doen, is alle beperkende denkkaders waarin we klakkeloos meegaan leren zien en aan de kaak stellen.
Want het klopt natuurlijk niet, dat je waarde als mens samen hangt met je productie.
Als dat wel zo was, betekent dat dan dat mensen die om wat voor reden dan ook niet kunnen of niet willen werken, minderwaardig zijn aan andere mensen?
Really?
Waar brengt ons dat dan?
Waar we vandaag zijn en in geloven, vrees ik.
Dat het draait om winst en werken en dat rust iets is dat verdiend moet worden, terwijl het volgens mij ons basisrecht is om te rusten en te spelen en onze goesting te doen.
Maar natuurlijk niet als we geboren worden om mee te draaien als radertjes in een ellendig, maar dominant geloofssysteem.
Hoe kunnen wij ooit als mensen samenleven als we meegaan in een dominerende visie van waarde en succes waarmee we vooral in het vel van onze eigen kwetsbare, menselijke lichamen snijden?
En er simpelweg nooit genoeg taart lijkt te zijn voor iedereen. En het nooit genoeg kan zijn, want het draait rond meer winst, ten koste van andere dingen die misschien ook hun waarde hebben?
Zorg?
Duurzaamheid?
Langetermijndenken?
Andere dingen die ook belangrijk kunnen zijn in elk verhaal waarin de menselijkheid van mensen in rekening wordt genomen?
Het kapitalistisch systeem is een systeem dat uitbuit en ontmenselijkt.
Het is een systeem dat zo dominant is dat de mensen die voelen dat hun lichaam of geest aangeeft dat het niet ideaal is, dat in twijfel beginnen trekken omdat ze dat hebben leren geloven.
Als jij het niet voelt of leuk vindt of dankbaar bent dat je mag werken, zal dat aan jou liggen.
Mensen zijn hier om te werken.
Rust roest.
Je moet maar rusten als je dood bent.
Je moet altijd en op elk moment je best doen.
Je mag niet lui zijn.
Of ik weet niet wat jij allemaal hebt meegekregen.
Ik weiger te geloven dat wij op aarde zijn gezet om ons leven te wijden aan produceren en consumeren.
Ik weiger om me niet te verzetten tegen die overtuiging die zelfs niet of amper nog in vraag wordt gesteld.
Ik zie hoe onze kinderen het al heel vroeg leren geloven.
Hoe wij dat allemaal meegeven.
Dat het draait om succesvol zijn binnen een systeem waarbij dat succes zelden goed voelt voor ons lichaam en ons hoofd. Als we echt eerlijk kunnen zijn.
Maar we kunnen niet eerlijk zijn met onszelf en elkaar zonder erop uit te komen dat het een systeem is, en niet de waarheid.
En we vinden dat onze gouden kooi zo mooi blinkt, om maar niet te zien dat het dat is.
Een kooi.
Een kooi waarin we ons steeds zieker, uitgeputter en afgestompter voelen, en een die ervoor zorgt dat we het mes op onszelf en elkaar beginnen te richten. Wat trouwens heel logisch is in systemen van onderdrukking waarin genoeg een wortel aan een stok is, en je het gevoel hebt en aanleert dat je je ellebogen en voeten moet gebruiken om omhoog te komen.
Als jij niet over andere mensen kruipt om je hachje te redden, dan zal iemand anders het wel in jouw plaats doen.
Het is elk voor zich.
Dus mag je nooit tonen dat je kwetsbaar bent.
Het niet altijd weet.
Niet zeker bent of je wel zo dankbaar bent voor die job en al die eindeloze vergaderingen en gedoe als iedereen rond je zegt dat je moet zijn.
En dat ook dat loon en die bedrijfswagen waarover iedereen zegt dat je er toch vooral tevreden mee moet zijn, je eigenlijk niet eens zo tevreden maakt omdat het soms keihard zuigt, alles.
Dus hebben we maar één optie, zeker als we snel weer mee moeten doen met de hoop: verdoven.
Door wijn te drinken, drugs te nemen, ons te beroepen op allerhande medicatie om niet te moeten voelen wat gevoeld wil worden.
Maar als we voelen, dan zouden we wel eens lastig kunnen worden.
Dan zou je misschien beseffen hoe kak en onmenselijk het was dat je moest gaan werken binnen de paar dagen nadat je moeder stierf aan kanker.
Of na je miskraam die insloeg als een bom.
Of over dat je een burn-out had en voelde dat ook je huisarts je zo snel mogelijk weer aan de slag wilde en je dus pillen voorschreef om je gevoelens te verdoven.
Terwijl die gevoelens je misschien wel iets kwamen vertellen.
Dat je boos bent en meer wil spelen of dat je gefrustreerd bent omdat je er niet meer in slaagt om stil te vallen zonder de lelijke dingen tegen jezelf te herhalen die het systeem ondersteunen, maar niet de mensen binnen dat systeem.
Ik kan hier nog 37 afleveringen over maken, maar ik wilde dat hier even droppen.
Met liefde.
Zonder antwoorden per se, maar gewoon, om eens te voelen wat er gebeurt bij jou.
Ik hoop dat je na het beluisteren van deze aflevering begint te zien en voelen hoe mogen rusten een vorm van verzet is tegen een onmenselijk en ontmenselijkend systeem van geloofsovertuigingen dat ons als mensen tegen elkaar en onszelf opzet.
Martin Luther King had een droom, awel, dit is vandaag de mijne. Dat je het allemaal in vraag mag beginnen stellen, wat je van je waarschijnlijk goedbedoelende ouders hebt geleerd.
Maar het is niet omdat iemand iets goed bedoelt, dat het ook goed is of voelt voor jou.
Ik denk dat dat een belangrijke nuance is in elk verhaal dat vol goede bedoelingen kan zitten. Het hoeft niet slecht bedoeld te zijn om het schadelijk of kwalijk te maken voor jou of jouw situatie.
Wij zijn immers echt allemaal maar mensen, geen robots die zonder bijwerkingen of schade kunnen gaan en blijven gaan op de povere hoeveelheid verlof en rust die gangbaar zijn binnen een systeem dat -niet vergeten- focust op winst, niet op mensen.
En ik hoop dat wij dat almaar meer mogen beginnen toegeven en aangeven tegenover elkaar.
Niet om anderen in de steek te laten.
Om onszelf niet langer in de steek te laten door alles dat we leerden geloven over de wereld klakkeloos over te nemen.
Ook al voelen we het niet.
Voel maar.
Daar zit onze wijsheid en onze autonomie om eruit te beginnen stappen, uit dat ellendige kooitje. Eén tegen het licht gehouden gedachte en foert met een keer.
Tot de volgende keer!