Jezelf leuk (leren) vinden

Welkom in aflevering 85. Weer zo’n mooi en niet te geloven cijfer.
Hoe snel gaan die afleveringen als je je ermee amuseert?

Vandaag wil ik het hebben over de kunst van jezelf leuk vinden en hoe lastig dat soms is. Maar ook over de gevolgen van dat niet doen, en die zijn er zeker.

Niet enkel voor de relatie met jezelf, maar ook voor alle andere relaties in je leven.

Papa: niet alles moet altijd leuk zijn.
Klopt. Maar als jij jezelf niet ook nog leuk vindt of minstens liefdevol kunt aanvaarden als je niet voldoet, dan heb je wel een probleem.
Als jij niet leerde om jezelf naar waarde te schatten en te behandelen als iemand die je leuk en waardevol vindt , dan kan het dat jij genoegen leerde nemen met relaties en werksituaties die eigenlijk niet zo vervullend zijn.

Sterker nog: dat je zo hard je best doet om die te doen werken en niet te verliezen, dat je jezelf onderweg verliest of al een tijd bent verloren.

Of dat je de neiging hebt om anderen op een piëdestal te zetten, en je aan te passen om in hun orbit te mogen blijven hangen, ten koste van jezelf en wie jij echt bent.

Als je een vermoeden hebt dat dit over jou gaat, dan moet je zeker blijven luisteren.
---

Het kan dat jij in je verleden minder hebt geleerd om jezelf te zien en te waarderen. Soms zijn de mensen rond je niet in staat om je dat te leren en geven ze je ook niet mee dat jij het waard bent om gezien en gehoord te worden. Omdat ze dat ook niet leerden over zichzelf, bijvoorbeeld.

Dat is wat het is, we kunnen niet terug naar ons verleden en al zeker niet naar dat van de generaties voor ons, die ons een erfenis meegaven op vlak van voelen, mogen, omgaan met dingen die in elk mensenleven gebeuren.

Dit gaat niet over mensen de schuld geven: het gaat over eerlijk kunnen en mogen erkennen dat ook mensen die hun stinkende best deden jou om allerhande redenen niet altijd hebben kunnen geven wat je nodig had om nu in een sterke, soevereine relatie met jezelf en anderen te staan.

Ik doe niet aan schuld in deze podcast, ik doe aan niet vergeten te kijken en erkennen, ook op latere leeftijd.

Vanuit “en tegelijk”.

Mijn ouders deden hun best, en tegelijk hadden ze zelf niet de skills meegekregen om mij bepaalde zaken te leren. Dat is oké, en dat zorgde voor bepaalde tekorten op vlak van ontwikkeling en zelfbeeld.
Daar kan ik nu nog naar kijken.

Als je naar deze podcast luistert, heb ik een vermoeden dat je daarmee bezig bent of wilt zijn. Good for you!

----
Ik zeg niet zomaar dat de relatie die je met jezelf hebt de belangrijkste is die je in dit leven zult hebben.

Als je jezelf diep vanbinnen niet zo leuk vindt, dan zit je met allerhande problemen die zich op allerhande manieren kunnen uiten. Dan heb je misschien wel te maken met

**Emotionele problemen:**

* Chronische schaamte
* Constante angst voor afwijzing
* Schuldgevoel over wie je bent
* Jaloezie
* Perfectionisme

**Gedragsproblemen:**

* Moeite met grenzen stellen
* Constant vergelijken met anderen
* Sociale angst
* niet goed voor jezelf zorgen
* dingen met mensen delen omdat je wanhopig gezien wilt worden

**Levensbeslissingen:**

* Keuzes in werk, woonplaats, kansen - allemaal beïnvloed door wat je denkt dat je waard bent.

——
Ik had het daarnet even over het belang van een soevereine relatie met jezelf hebben.

Soevereiniteit betekent zoveel als in staat zijn om jezelf te besturen.

Niet afhankelijk zijn van goedkeuring, validatie of toestemming van buitenaf voor je eigen innerlijke waarheid en keuzes.

Eigenlijk is het zelf het laatste woord hebben over wie je bent en kiest te zijn.

**Soevereiniteit is:**
* Weten wat je voelt, denkt en wilt - onafhankelijk van wat anderen vinden
* Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven
* Trouw blijven aan jezelf, ook als dat ongemakkelijk is
* Grenzen kunnen stellen vanuit zelfrespect

**Soevereiniteit is NIET:**
* Egoïsme of het negeren van anderen
* Nooit twijfelen of kwetsbaar zijn
* Alles alleen moeten doen
* Ongevoelig zijn voor feedback

Ik denk niet dat iemand wakker wordt en denkt: “Vandaag ga ik al mijn zelfwaardering en beslissingsrecht in handen leggen van iemand anders.”

Het begint vaak heel subtiel.

We groeien op in een wereld die ons leert dat liefde iets is wat we moeten verdienen. Dat waardering iets is wat van buitenaf moet komen. We krijgen complimentjes als we goed presteren, aandacht als we aardig zijn, liefde als we onszelf op een bepaalde manier presenteren.

Ik wil iets heel duidelijk stellen: geen enkele mens op deze wereld is minder waard dan een andere mens op deze wereld. Punt. Dat is een fundamentele waarheid.

Maar dat is niet wat wij leerden geloven in alle systemen van onderdrukking waarin we groot werden. Het patriarchaat leerde ons dat waarde afhangt van hoe goed je voldoet aan genderrollen - vrouwen moeten lief en zorgzaam zijn, mannen sterk en succesvol. Het kapitalisme leerde ons dat je waarde gelijk staat aan je productiviteit, je loon, je status symbolen.

Het racisme en kolonialisme leerden ons dat huidskleur en afkomst bepalen hoeveel respect je verdient. Het klassensysteem vertelde ons dat je postcode, je accent, je ouders’ beroep definiëren hoe intelligent en waardevol je bent.

Ableism leerde ons dat je lichaam en geest aan bepaalde normen moeten voldoen om volledig mens te zijn.

Het heteronormatieve systeem vertelde ons dat er maar één manier is om lief te hebben en een gezin te vormen.

Diet culture en schoonheidsidealen leerden ons dat je waarde afhangt van hoe je eruitziet, hoeveel je weegt, hoe jong je blijft.

Het onderwijs systeem rangschikte ons op cijfers en prestaties. Social media versterkt dit allemaal door ons te laten geloven dat likes, followers en online validatie bepalen hoe interessant we zijn.

En al deze systemen hebben één ding gemeen: ze leren ons dat waarde iets is wat je moet verdienen, iets wat van buitenaf komt, iets wat andere mensen aan jou toekennen of kunnen ontnemen. We leren ook dat we toestemming nodig hebben van anderen om iets te mogen doen.

Zeker als vrouw. Als je abortus wilde plegen moest je voor een commissie van mannelijke experts verschijnen om je beslissingsrecht over jouw lichaam te verdedigen en zeker te zijn dat je wel goed bij je hoofd was. Is het dan zo gek dat we nu nog altijd niet durven zeggen dat we niet naar een feestje willen omdat we doodop zijn? Dat is geen soevereiniteit he.

Soevereiniteit is: ‘Ik merk dat ik echt rust nodig heb vanavond, dus ik blijf thuis’ - zonder eindeloos excuses of schuldgevoel.”

Of nog een voorbeeld: *”Je partner is boos en jij voelt meteen dat je ‘fout’ bent - je verliest contact met je eigen waarheid. Soeverein zou zijn: blijven voelen wat jouw waarheid is, ook terwijl je de emotie van de ander erkent.”*

Wij hebben geleerd om wat we voelen af te toetsen bij anderen.

Als wij ons daarop baseren, en onszelf ook heel de tijd met anderen vergelijken, dan gaan we al snel geloven dat we niet genoeg zijn en niet leuk genoeg zijn. En dat we voelen niet klopt, ook. Er niet mag zijn.

En dat is vreselijk verdrietig en ook vreselijk slecht voor hoe we ons relateren tot andere mensen. Om graag gezien en aanvaard te worden door die anderen, gaan we een bepaalde rol aannemen en stukken van ons wel en niet tonen. Dat wordt wel eens onze strategische zelf genoemd. We doen het allemaal, als kind al. We weten al heel vroeg wat wordt toegejuicht en wat wordt afgewezen. En om de liefde niet te verliezen, passen we ons aan.

---
Stel: jij leert al vroeg dat mensen je liefde geven als je stil bent, niet tegenspreekt, geen andere mening hebt dan die van je gezinsleden, en in alles het positieve ziet, dan kan het dat jij je die rol hebt eigen gemaakt en nog altijd diegene bent die eerder ondergaat en supportert dan even aan de kooien komt schudden.

Dan kan het dat jij jezelf ook zo benadert.
Dat je enkel lief bent tegen jezelf als je positief blijft, en heel streng wordt als je voelt dat dat niet lukt. Dat is het pijnlijke van ons lot: we benaderen onszelf soms zoals we benaderd werden als kind.

Als mensen toen enkel bepaalde stukken van jou leuk vonden en dat lieten merken, dan kan het dat jij nu nog altijd hele stukken van jezelf afwijst. Dat stuk dat niet altijd positief is. Dat stuk dat niet zo flink is. Als jij ooit onder voorwaarden graag werd gezien -alleen als je niet lastig was of moeilijk deed- dan heb je dat misschien overgenomen en zorgt dat er nu voor dat je dezelfde beweging maakt naar jezelf toe.

We hebben onszelf leren bekijken door de ogen van andere mensen.

Hun goedkeuring werd onze waardemeter.
En als dat nog altijd zo is, dan zie je soms rare en ook pijnlijke dingen ontstaan in het heden.

Mensen die zo hard hun best doen om anderen te overtuigen van hun waarde.

Ook als die anderen eigenlijk overduidelijk aangeven niet zo overtuigd te zijn.

Als je je zelfwaardering afhankelijk maakt van iemand anders, geef je eigenlijk alle controle weg. Je zegt: “Jij bepaalt of ik oké ben. Jouw stemming bepaalt mijn dag. Jouw aandacht bepaalt mijn waarde.”

Het is de reden dat mensen veel te lang in situaties blijven die eigenlijk ondermaats zijn. Als buitenstaander kan je dat soms goed zien en amper snappen. Waarom blijft ze bij die kerel die zo lelijk doet tegen haar? Waarom stapt ze niet weg uit die job waarin ze zo ongelukkig is?
Waarom gaat ze naar dat feest terwijl ze eigenlijk doodop is?

Omdat ze heeft geleerd om al haar kracht en al haar meningen over zichzelf uit handen te geven. Omdat ze zich alleen oké leerde voelen, heel even, als anderen het ermee eens zijn dat wat ze doet oké is volgens hen.

Stel je voor dat je een knop hebt waarop staat “mijn zelfvertrouwen” en je geeft die knop aan iemand anders. Elke keer als zij die knop indrukken, voel je je geweldig. Maar zij weten niet eens dat ze die knop hebben! Ze zijn gewoon bezig met hun eigen leven, hun eigen uitdagingen, hun eigen onzekerheden.

En het ergste is: als je niet van jezelf houdt, zul je vaak mensen aantrekken die ook niet goed met zichzelf in hun vel zitten. Want mensen die wel een gezonde zelfliefde hebben, herkennen vaak intuïtief wanneer iemand te veel van hen verwacht. Zij stellen grenzen.

Zij zeggen: “Ik kan niet jouw hele bron van geluk zijn. Jij moet jezelf gelukkig maken en goedkeuren.”

Dus blijf je achter met mensen die óf net zo onzeker zijn als jij (wat tot een toxische dynamiek kan leiden), óf mensen die eigenlijk emotioneel niet beschikbaar zijn, maar die jouw aandacht wel aangenaam vinden.

Als dit over jou gaat, weet dan dat je jezelf kan én mag en volgens mij asap moet bevrijden van het juk van jezelf enkel tof vinden als anderen je tof vinden. Want efkes heel duidelijk: dan vind je jezelf niet echt tof. En dat is van het verdrietigste dat er bestaat. Jouw werk is niet: nog harder je best doen zodat er zeker niemand is die je niet tof vindt.

Jouw werk is: beginnen focussen op jezelf weer tof leren vinden zodat al die meningen van al die andere mensen er eigenlijk almaar minder toe doen. Daar ligt de enige vrijheid. Al de rest is een vreselijk ellendige kooi.

—

Je kan hier iets aan doen. En ik weet wat je misschien denkt: als ik mezelf echt graag leer zien, word ik dan geen egoïst? Narcist? Arrogant? Al die andere zaken waarvoor ze me ooit hebben gewaarschuwd?

Euh, er is veel meer tussen 0 en 10, pakt.

Het is een knop waaraan je mag draaien en als je nu op 0 zit qua zelfliefde en eigenwaarde, dan is 6 nog altijd niet overdreven.

Dit gaat niet over je beter voelen dan anderen, maar wel om je evenwaardig voelen aan anderen. Dat is iets compleet anders.

Ik vind mezelf almaar toffer en ik ben echt geen egoïst, narcist of arrogant. Ik voel me niet beter dan iemand anders. Ik probeer goed te doen voor anderen, maar niet langer ten koste van mezelf.

Dat betekent dat ik soms mensen teleur moet stellen en daar oké mee ben en mezelf ook dan nog altijd tof kies te vinden. Dat is een bewuste keuze waar ik elke dag aan werk. Net als dat ik niet meer leef voor de meningen van andere mensen. Dan kan ik bezig blijven met mezelf aanpassen zodat zeker niemand een probleem met mij heeft. Dan ben je enkel bezig met jezelf te verlaten om vooral aanvaard te worden door anderen. Doe het niet. Zelfverlating is vreselijk en de oorzaak van zoveel problemen.


Echte zelfliefde is eigenlijk het tegenovergestelde van egoïsme.

Want als je uit een plek van tekort opereert - als je jezelf niet leuk vindt - dan ben je constant bezig met krijgen. Aandacht krijgen, bevestiging krijgen, liefde krijgen. Maar als je jezelf waardeert, kun je vanuit overvloed leven én geven. In plaats van eten uit te delen omdat je scheel van de honger bent, en daarna de rekening te presenteren, geef je omdat je over hebt en wilt en kunt geven aan anderen. Dat voelt volledig anders in relaties.

—
Praktisch;

Hoe begin je daaraan? Aan jezelf leuker en belangrijker en toffer beginnen vinden als je dat tot nu niet bewust deed?

Want “hou meer van jezelf” klinkt een beetje als “wees gewoon gelukkiger.” Het voelt niet erg concreet.

STAP 1 is altijd bewustzijn.

Dat is zoveel lastiger dan je denkt.
Ik coach veel mensen die denken dat ze lief zijn voor zichzelf, maar eigenlijk beenhard zijn, zeker op de momenten waarop ze dingen voelen waarover ze leerden dat dat niet mag.

Als je jezelf geen liefde kunt geven als je het lastig hebt, dan ben je niet lief voor jezelf en kan je jezelf ook alleen maar voorwaardelijk graag zien en tof vinden. Misschien is dat wel hoe je geliefd bent geweest. Onder voorwaarden.

Maar dat is geen echte liefde. Dus dit is wat je te doen hebt: zie het, als je moe bent of verdrietig of gefrustreerd of teleurgesteld en ga dan als een lieve ouder naast jezelf zitten. Luister. Begrijp. Knuffel. Jij verdient alle liefde en alle zachtheid van de wereld en je bent het waard om te leren hoe je dat doet en er elke dag van je leven op in te zetten. Deze stap overslaan en het komt simpelweg niet goed.

Liefde is: ik zie je graag, ook en vooral als je niet voldoet aan wat jij denkt te moeten doen om liefde te krijgen.

Focus daarop. Al de rest komt erna.

Stap 2: leer beloftes aan jezelf nakomen. Niet om iets te bewijzen, maar omdat je jezelf een leven gunt waarin jij groeit en je toont wat je allemaal in je hebt en waar je kunt groeien.

Een leven van groei is boeiender dan een leven dat stilstaat. Daarom doe je dingen. Niet omdat je dan beter bent dan je bent, want je bent al lang genoeg en bent dat ook altijd geweest. Simpelweg omdat je een mens bent, en alle mensen zijn genoeg.

Als jij tegen jezelf zegt “morgen ga ik sporten” en je doet het niet, dan leer je jezelf eigenlijk dat je je eigen woord niet kunt vertrouwen. Als je zegt “ik ga eerder naar bed” maar je scrollt tot diep in de nacht door je telefoon, dan versterk je het idee dat jouw behoeftes niet belangrijk zijn. Jij bent de max, jij verdient structuur, rust en regelmaat, je mag jezelf leren hoe je jezelf en je lichaam daarvan kunt verzekeren. Ook als dat betekent dat iemand anders eens moet wachten. Ze mogen. Jij moet waarschijnlijk ook geregeld wachten.

Nog zo eentje: leer om alleentijd met jezelf leuk te vinden en te maken. Niet omdat je niemand anders hebt, maar omdat je jezelf interessant genoeg vindt om tijd mee door te brengen. Mensen die goed alleen kunnen zijn, hebben vaak kwalitatievere relaties omdat die alleen blijven bestaan als ze beter zijn dan tijd met zichzelf doorbrengen.

Als je niet alleen kunt zijn en dat nooit hebt geleerd, leg je je lat voor tijd met anderen ook veel lager. Dat is niet altijd een goed idee. Die lat mag soms best wat hoger als je jezelf niet constant moet verlaten om bepaalde relaties te doen werken voor beide partijen. If you know you know.

Als jij jezelf interessant en waardevol vindt, dan hoef je niet meer zo wanhopig op zoek naar bevestiging. Dan kun je echt kijken naar of iemand bij je past, in plaats van alleen maar blij te zijn dat iemand je ziet.

Het mooie van dit inzicht is dat het je zoveel nieuwe mogelijkheden geeft. Als je niet meer wanhopig op zoek bent naar iemand die jouw waarde bepaalt, kun je veel authentieker zijn in je relaties. Je hoeft niet meer een versie van jezelf te spelen die je denkt dat de ander wil zien.

En paradoxaal genoeg maakt dit je juist aantrekkelijker. Want er is niets zo aantrekkelijk als iemand die comfortabel is met wie zij zijn. Iemand die niet constant bevestiging nodig heeft, maar die wel open is voor intimiteit en verbinding.
---

Het mooie is: elke keer als je kiest om jezelf met compassie te behandelen, elke keer als je een belofte aan jezelf nakomt, elke keer als je jezelf interessant genoeg vindt voor je eigen aandacht, versterk je die spier van zelfliefde.

En langzaam maar zeker merk je dat je niet meer zo’n behoefte hebt aan die intense, wanhopige nood aan goedkeuring van anderen als dat ervoor zorgt dat je moet stoppen met jezelf te zijn zoals je echt bent.

Dat voelt als vrijheid.
Graag gezien worden voor wie je bent en anderen graag zien voor wie zij zijn. Niet omdat ze zijn zoals jij en samenvallen met jou. Dat is geen liefde, maar verstrengeling. En daar gaan we het in de volgende aflevering over hebben.

Begin klein. Wees zacht voor jezelf. En onthoud: de mooiste relaties ontstaan niet vanuit wanhoop, maar vanuit overvloed. Vanuit twee mensen die zichzelf al interessant en waardevol vinden, en die samen iets nieuws willen creëren.

Soevereiniteit terugwinnen vraagt moed en oefening
Het is een dagelijkse praktijk van bij jezelf blijven als je haast automatisch begint te hollen om ervoor te zorgen dat de mening van anderen niks is dat jij niet mocht zijn.

Dank je wel dat je hebt geluisterd naar deze aflevering. Als dit je heeft geraakt, deel het dan met iemand van wie je houdt. En vergeet niet: jij bent al genoeg, precies zoals je bent.