Kelly zegt foert!

Hechting en denkfouten

Aflevering 57

Weet jij wat jouw hechtingsstijl is? Het zou wel eens kunnen dat die stijl jouw wereldbeeld en je leven stuurt, zonder dat je dat beseft. In deze episode vertel ik je de rol die hechting speelt en welke denkfouten ermee samen kunnen hangen. 

Hier heb ik het over:

  • wat hechting betekent, en hoe het je wereldbeeld en leven kan beïnvloeden

  • welke verschillende vormen van hechting er bestaan, en hoe je plaats op het spectrum van hechting van alles bepaalt waar je je niet altijd bewust van bent

  • hoe we daardoor nooit een onbeschreven blad zijn, maar een blad vol gekleurde verhalen

  • wat dat te maken heeft met zelfverlating en people pleasing

  • hoe de bril van je hechting je in minder goede relaties kan sturen

Dit vermeld ik:

Hey daar, welkom in deze aflevering van Kelly zegt Foert.

Als je dit beluistert op voor de herfstvakantie: Note to Self is nog altijd open voor inschrijving. Als je wilt beginnen werken aan de relatie met jezelf via ontdekkend dagboekschrijven, wees dan heel welkom om je te laten uitdagen in je denken en doen, met liefde, en in groep.

Wacht dus niet te lang als je na het beluisteren van deze aflevering denkt: boeiend.

Note to Self is mijn online traject van vijf weken waarin we met nieuwsgierigheid gaan beginnen kijken naar bepaalde beschermende patronen en beperkende gedachten die je ooit hebben gediend, maar ondertussen misschien niet meer.

notetoself.info

Goed, over naar de orde van de dag.

Eén van de zaken die aan bod komen in Note to Self, is de werking van ons hoofd, en dan vooral: de verhalen die ons hoofd tegen ons vertelt.

Ik zeg soms dat “geloof niet alles dat je denkt” een van mijn favoriete adviezen is.

Dat zeg ik niet zomaar.

Wij vertellen onszelf heel de dag door verhalen om sense te maken van wat ons overkomt.

Die verhalen worden gestuurd door hoe wij ooit, lang geleden, gehecht zijn.

Ik heb het hier nog nooit over het belang van die hechting gehad, maar de laatste tijd heb ik er zo veel over gelezen dat ik er zin in heb, zeker in combinatie met kijken naar onze verhalen en de denkfouten die erdoorheen verweven zijn.

Eén van die boeken is Moederziel maar nooit alleen van Lies Clerx.

Ben je er klaar voor? Ik hoop van wel!
---
Wij mensen zijn allemaal verhalenvertellers.

We vormen 60000 gedachten per dag in ons hoofd, en eigenlijk zijn dat allemaal verhalen over de realiteit en wat ons overkomt.

Verhalen van goed of fout, van jammer of gelukkig, van onze plaats in de wereld en onze mogelijkheden, van van alles en nog wat.

Het zijn die verhalen over de realiteit die voor heel wat lijden met lange ij zorgen.

Niet de sokken op de vloer zijn het probleem, maar het feit dat wij sokken op de vloer problematisch vinden.

We denken dat de gedachten die we hebben de waarheid zijn, omdat we ze al zo vaak gedacht hebben, maar ze zijn niet meer dan een interpretatie van wat er daadwerkelijk gebeurt.

De ene kijkt naar sokken en ziet geen probleem, de andere ervaart iets compleet anders bij dezelfde situatie, en dat is met alles zo.

Hoe wij als mensen onze verhalen vertellen, tegen onszelf maar ook tegen anderen, hangt voor een stuk samen met onze hechtingsstijl.

Het is die hechtingsstijl die zorgt voor een interpretatie, we kijken erdoorheen zoals door een bril, en het zorgt soms voor een zotte tunnelvisie en lastige situaties, waarover later meer.
---

**Als je niet thuis bent in de hechtingstheorie van dokter John Bowlby, dan leg ik je graag kort uit waar die over gaat.**

Van zodra we geboren worden, gaan we op zoek naar verbinding en veiligheid bij anderen.

We kijken bij wie we terecht kunnen voor ondersteuning en troost op fysiek en emotioneel gebied. Wie een veilige haven voor ons vormt waar we tot rust kunnen komen als het buiten waait.

Wie ons de dingen leert die we nodig hebben om later zelfstandig de wereld in te trekken.

Meestal zijn dat onze ouders, maar niet altijd.

Als je ouders in staat zijn om zich op een gezonde manier op jou en je noden af te stemmen, je te troosten of nabijheid te geven als het veel of overweldigend is, dan voelt je basis meestal veilig.

Niet altijd, maar dan

Er wordt een basis gelegd die zorgt voor een vertrouwen in jezelf en anderen. Je leert of je jezelf mag zijn met alles dat bij jou hoort, of je leert dat bepaalde delen van jou niet aanvaard worden en liefst aangepast worden.

Die basis bepaalt of jij veilig of onveilig gehecht bent. Dat is geen ja of neen, maar wel een spectrum: van zeer veilig tot zeer onveilig.

Die hechtingsstijl, waarover dadelijk meer, vormt de basis van hoe we ons in ons leven met anderen verbinden.

Maar ook van wat we geloven over onszelf en andere mensen en hoe veilig zij zijn om onszelf te kunnen zijn.

Het begint allemaal met de relatie tussen ons en onze eerste zorgfiguren.

Geen enkele ouder verschijnt blanco aan de start, dat is belangrijk om direct te erkennen.

We hebben allemaal een eigen rugzakje aan ervaringen en overtuigingen met ons mee, dat ons eigen gevoel van veiligheid en stress of overweldiging beïnvloedt. Net als de mate waarin je je kunt afstemmen op de emoties van anderen.

Niet iedereen kan dat.

Omwille van trauma, eigen ervaringen, persoonlijkheid, zelf zo veel hebben moeten zorgen als kind dat de capaciteit bereikt was, wat dan ook. Er zijn zot veel redenen dat het lastig gaat in gezinnen. De maatschappij waarin we leven, wat prioriteit krijgt op zorg.

Ik weet dat wij en de mensen voor ons vanuit de regels van het katholicisme en patriarchaat leerden dat het gezin de hoeksteen van de samenleving en het ultieme doel is, maar geloof me vanuit mijn ervaring met honderden uren therapie en coaching van mezelf en anderen: niet iedereen is gemaakt om een gezin te starten of aan kinderen te beginnen.


Als kind kan je niet anders dan je hechten aan de mensen die voor je zorgen. Als die mensen om wat voor reden dan ook onveilig voelen, dan kan je ook niet anders dan bepaalde strategieën ontwikkelen om zelf zo veilig mogelijk te blijven.

Je onderdrukt je echte zelf omdat je voelt dat een valse zelf voor meer aanvaarding zorgt.

Als je gestraft wordt als je boos bent, dan leer je je boosheid onderdrukken.

Als je voelt dat bepaalde gevoelens niet aanvaard worden, dan leer je dat je die beter voor jezelf houdt.

Hoe een ouder er voor jou kan zijn, bepaalt hoe jij er voor jezelf en in relaties met anderen kunt zijn, zegt Lies Clerx het mooi in haar boek.

En nog zo’n mooi citaat, deze keer van dokter Gabor Maté: veiligheid is niet de afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van connectie.

Bam. Je moet het als ouder niet perfect doen, zo lang je maar blijft inzetten op verbinding. Dat mag ook nadat je werd getriggerd door bepaald gedrag en daardoor vanuit een oud zeer iets zei of riep waarover je denkt dat je er echt niet trots op bent.

Als er een evenwicht bestaat tussen nabijheid en verkenning van de omgeving, dan is iemand veilig gehecht. Hechting draait om dat zinnetje dat te titel van een zaalshow van Wim Helsen was: bij mij zijt ge veilig.

Onveilige hechting wordt onderverdeeld in drie stijlen:

- bij vermijdende hechting zie je dat een kind het contact met de ouder vermijdt, omdat het voelt dat het wordt afgewezen, genegeerd of verwaarloosd.
- bij ambivalente hechting is het contact tussen ouder en kind te overheersend doordat de behoeften van de ouder die van het kind overstemmen
- en dan is er nog gedesorganiseerde hechting: daarbij is de ouder zeer onvoorspelbaar. De ene keer responsief, de andere keer eerder agressief. Daardoor is het een bron van veiligheid, maar ook van angst, wat enorm verwarrend is voor een kind.

40 procent van de mensen is onveilig gehecht, zegt Lies Clerx in haar boek.

Dat betekent dat ze niet geleerd hebben om zichzelf van binnenuit te kalmeren of te reguleren, en vanuit die innerlijke rust met anderen in relatie te gaan. Je leert jezelf troosten door eerst getroost te worden door een zorgfiguur, en lang niet iedereen heeft die luxe gehad.

En dat heeft een hoop gevolgen.
Als je onveilig gehecht bent, vertrek je vanuit jongere delen die een tekort hadden aan liefde en aandacht. Omdat je bijvoorbeeld geen ouder had die in staat was om zich af te stemmen op jou of je noden.

De kans is groot dat je al jong op zoek gaat naar bevestiging en erkenning buiten jezelf om. Dat je al heel jong leerde om jezelf te verlaten zodat anderen jou niet zouden verlaten. En elke relatie die vraagt om dat te doen is geen gezonde relatie voor jou.

Maar dat heb jij misschien niet geleerd.
Ik in elk geval niet, dus ik snap het zo goed.

Waardoor je een hele hoop rode vlaggen negeert of er ronduit blind voor bent in relaties.

Het gat in je hart en je zelfbeeld is te groot, je honger naar liefde en bevestiging simpelweg te overweldigend. Dat kan zich overal uiten, en vaak is het ook zo, dat we het overal gaan zoeken, buiten onszelf.

Op je werk in de goedkeuring van je baas of collega’s.
In je vriendschappen en liefdesrelaties.

Het is een recept voor disaster en soms het enige dat je hebt meegekregen.

Ik heb er onlangs een post over gemaakt op Instagram met de titel: soms is een recipe for disaster het enige recept dat je van thuis meekreeg.

Ik lees even voor:

*Lang niet iedereen vertrekt met de geschikte ingrediënten of recepten om aan gezonde relaties met anderen of een volwassen leven te beginnen.⁠*
*⁠*
*Sommigen onder ons komen zeer onvoorbereid aan de start, driftig en onvermoeibaar op zoek naar liefde, erkenning en bevestiging.⁠ 🥵👩🏻‍🍳🎂*
*⁠*
*Voor een buitenstaander is het duidelijk zichtbaar dat we onze taarten proberen te bakken met margarine in plaats van echte boter. ⁠🎂*

*Dat er essentiële ingrediënten ontbreken in ons recept en dat we het niet ruiken als we met een rot ei te maken krijgen. 👀🥚Dat we kiezen voor shortcuts waar tijd en liefde nodig zijn.*
*⁠*
*Want waarom zou je een partner of vriend kiezen die duidelijk niet zo goed voor je is? Waarom zou je ervoor kiezen om alle problemen die op je pad komen te fixen? Waarom zou je je in bochten wringen voor mensen die dat niet eens waard zijn?⁠ Waarom blijf je zitten in een job die je doodongelukkig maakt?*
*⁠*
*Voor iemand anders lijkt het compleet onbegrijpelijk.⁠*
*⁠*
*Hoe we almaar weer en haast automatisch versnellen richting een tot mislukking gedoemd baksel. 🤯🎂 Of de taart die zwart blakert in de oven er niet uithalen, maar wegkijken in de hoop dat het zichzelf oplost. 🫣🔥*
*⁠*
*Het is nochtans begrijpelijker dan je denkt. ⁠*
*⁠*
*Niet iedereen kreeg een bruikbaar relationeel kookboek vol handige tips en tricks mee, laat staan een zak met de nodige ingrediënten.*
*⁠*
*Niet iedereen zag thuis voorbeelden van emotioneel volwassen relaties en gedrag.⁠*
*⁠*
*We doen het allemaal met wat we meekregen aan instructies, voorbeelden en skills.⁠*
*⁠*
*Soms was dat belachelijk beperkt.*
*⁠*
*Lief zijn voor jezelf en elkaar.⁠ ❤️‍🩹❤️*

*Lang niet alles is even evident voor iedereen, en we doen het allemaal met wat op ons baktafeltje lag. ⁠🎂👩🏻‍🍳👀*

Dit gaat over hechting he.
Over wat we zagen, meekregen, gesterkt of net ontkrachtigd werden.

Onze hechting bepaalt ons leven, en de verhalen die we vertellen over ons leven.

Die verhalen bepalen wat we doen en niet doen, kiezen aan te gaan of net kiezen te vermijden.

Als jij leerde dat wat jij wilt of vindt er minder toe doet dan de lieve vrede bewaren, dan begin je dat na een tijd te geloven en te bevestigen.

Als jij leerde om niet te tonen dat je verdriet hebt, omdat dat ontregelend was voor de anderen en zij aangaven dat niet te kunnen of willen dragen, dan ga jij leven vanuit een overtuiging dat je alles alleen moet oplossen. Dan ga je na een tijd misschien een muur van onoverwinnelijkheid optrekken waarmee je anderen niet eens de kans geven om jouw echte zelf te leren kennen.

Dan ga je na een tijd vergeten wie achter die muur zit.
En soms doe je dat zo lang, dat je niet eens meer weet dat het niet klopt.

Je lichaam weet evenwel beter.
The body keeps the score.

Ik vergelijk dat soms met een alarm in ons dat afgaat.
Een alarm dat zegt: dat klopt hier niet volledig hoor.
Dit voelt niet oké.

En wij, verhalenvertellers, kunnen dat heel goed wegduwen door te liegen tegen onszelf.

Dat het zo erg niet is.
Dat alles oké is.
Niks aan de hand.
Dat het overal wel iets is.

Het probleem met dat alarm is, dat het almaar toeneemt in volume tot je luistert.

Soms is dat in de vorm van fysieke klachten.

Aanhoudende rugpijn.
Oorsuizen.
Heel wat overfunctionerende people pleasers worden ziek omdat ze niet willen luisteren.
Jezelf onderdrukken en wegcijferen kost je belachelijk veel.

Er zijn studies die asthma bij kinderen linken aan trauma en de emoties van de zorgfiguren. Ik had zelf hele erg asthma, en ik voel deze.

De Hongaarse arts Gabor Maté heeft veel werk gedaan rond trauma, en hij zegt dat we als mensen allemaal gedreven worden door onze verwondingen, en dat zij dicteren hoe we ons verhaal over onszelf en de wereld vertellen en schrijven.

Hij zegt dat we niet alleen verwond raken door slechte dingen die gebeuren, maar ook door goede dingen die niet gebeuren. Dat kan zijn dat je ouders zich niet op jou konden richten of afstemmen als je het lastig had, of het gevoel van je niet gezien voelen, zelfs bij ouders die je graag zagen.

De wereld waarin we geloven wordt de wereld waarin we leven, zegt Maté.
Als we geloven dat we niet genoeg zijn zoals we zijn om erkenning en liefde te verdienen, dan zullen we daar overal bewijs voor vinden.

Zo werkt ons brein.

Cognitieve bias is een denkfout die ons doet focussen op bewijs voor wat we al geloven.

Bv: alle mannen zijn slecht.
Dan gaan we op zoek naar bewijs om die stelling te ondersteunen.
Dan gaan we een man die een fout maakt, anders beoordelen en niet denken “die zal een slechte nacht gehad hebben”, maar wel “zie je wel, slechte mens.”


Je kan niks doen aan hoe je destijds bent gehecht, maar je kunt je overtuigingen en verhalen wel tegen het licht houden in therapie of via coaching.

Je bent zeer welkom in Note to Self als je je bewust wilt worden van die verhalen.

Soms begint het met eerlijk en kwetsbaar zijn, eerst tegen jezelf en later bij veilige anderen. En realistisch. Toegeven dat je vertrokken bent met weinig voorbereiding, en daardoor psychologisch achterop zit op bepaalde vlakken.

Dat je niet volledig bent kunnen ontwikkelen, en misschien nog wel te puberen en te leren hebt. No shame, dat is voor heel veel mensen zo, en voor mij zeker en vast.

Ik heb veel dingen niet meegekregen.
Er ontbraken dingen.
Daar moet ik nu nog soms voor boeten in relaties.

Ik heb de neiging om conflict te vermijden door te pleasen, wat ervoor zorgt dat ik niet altijd eerlijk ben en muren durf op te trekken.

Mijn hechtingsverhaal fungeert ook als een bril of een lens waardoor ik naar de wereld kijk. Het is een lens die ervoor zorgt dat ik altijd het goede in anderen zie, en de schuld bij mezelf leg. Waardoor ik kwetsbaar ben en blijf voor mensen die minder liefdevol met mij omgaan.

Lastig.
Je wilt het niet weten, hoe lastig soms.

Maar ik kies ervoor om eraan te werken, met veel vallen en opstaan.

Ik coach veel mensen die hetzelfde doen en in de ogen kijken.
Dat vind ik heel moedig.

Je kan de plaat in je hoofd veranderen.

Dat vergt tijd, en gaat echt niet zomaar, maar het begint met bewustwording rond verhalen in je hoofd.

Met kijken naar jouw verleden en hoe dat innerlijke kindje in jou leerde omgaan met wat lastig was of is.

Heb je genoten van deze aflevering? Laat dan zeker even een review of rating na op Apple Podcasts of Spotify. Zo kunnen anderen ook mijn podcast ontdekken.