# 84 Gelijk of geluk?
Hey daar, blij dat je hier weer komt meeluisteren.
*De Kunst van Samen Oplossen in Plaats van Individueel Winnen*
Welkom bij deze aflevering.
Een aflevering die geïnspireerd is op een vraag die gisteren naar boven kwam in Club Foert, tijdens een call over je noden leren uiten.
Een vraag die volgens mij zo veel zegt over hoe we naar relaties kijken. Blijf luisteren, want ik ga je vandaag uitdagen om anders naar conflict en communicatie te kijken dan je tot nu misschien deed of hebt geleerd.
Laat me beginnen met een verhaal. Ik deelde tijdens de zoom call hoe mijn lichaam in stress schiet bij alles dat naar silent treatment ruikt. Mijn zenuwstelsel reageert alsof er gevaar is. En dat matcht niet altijd met hoe mijn partner omgaat met stress of conflict.
Lange tijd zwegen we daar gewoon over. Hij trok zich terug in stilte, ik ging de mist in van paniek. Tot we leerden praten.
“Als je plots niets meer zegt,” zei ik uiteindelijk, “voelt mijn zenuwstelsel dat aan als gevaar. Ook als jij er niks gevaarlijks mee bedoelt”
We vonden er samen iets op. In plaats van wegduiken in stilte, zegt hij nu: “Ik heb even tijd nodig, maar kom erop terug.” Dat werkt. Voor mij voldoende, voor hem doenbaar.
Maar toen viel die vraag in de chat: “Heeft hij dan geen recht op stilte?”
En daar zit de adder onder het gras, vrienden. In die vraag zit een complete wereldvisie verscholen. Een die veel relaties kapot maakt zonder dat we het doorhebben.
Technisch gezien? Natuurlijk heeft hij recht op stilte. Wettelijk, moreel, filosofisch - zeker en vast.
Maar als dat de *eerste* vraag is die je stelt wanneer je hoort dat iemands acties impact hebben op hun partner… dan zit je in een denkkader dat draait om individuele rechten. En dat is problematisch.
Want relaties draaien niet om twee individuen die hun rechten verdedigen tegenover elkaar. Relaties draaien om drie partijen: mens 1, mens 2, en de relatie zelf.
Jouw noden zijn niet ondergeschikt aan die van de ander. Maar die van de ander ook niet aan die van jou. En jullie relatie verdient het om als derde partij serieus genomen te worden.
Kijk, ik zie het overal om me heen. Mensen die vastzitten in: “Waar heb ik recht op?” “Wat mag ik verwachten?” “Dat moet kunnen toch?”
En ja, het moet allemaal kunnen. Maar de vraag is: gaat het je helpen? Gaat het jullie relatie sterker maken?
Terry Real, een relatietherapeut waar ik veel van leer, noemt dit de ‘one up, one down’ dynamiek. Iemand staat boven de ander. Iemand wint, iemand verliest. En dat voelt misschien even lekker, maar de relatie verliest altijd.
#
Ik kijk graag naar “Stukken van Mensen”, en er is één zinnetje daar dat me altijd raakt: “Kun je mij nog een beetje meer tegemoet komen?”
Niet: “Dat is mijn recht!” Niet: “Zo hoort het!” Maar: “Kun je mij nog een beetje meer tegemoet komen?”
Wat een verschil maakt dat, nietwaar?
Want als één van jullie moet “winnen”, en de ander zich bekocht voelt, dan wint de relatie er nooit bij. Dan gaat er iemand naar huis met hangende schouders.
In relatie zijn betekent - in de mate van het mogelijke - rekening houden met elkaars rariteiten. Met dat oude zeer, die kleine of grote trauma’s, met alles wat er in die onzichtbare rugzakken zit die we allemaal meedragen.
Dat betekent niet dat jij de ander moet redden. Het betekent ook niet dat je jezelf wegcijfert. Maar het betekent wel dat je niet alleen je eigen rechten doorduwt ten koste van alles en iedereen.
Echte liefde houdt rekening met de noden en verwachtingen van iedereen die erbij betrokken is. Niemand meer, maar ook niemand minder.
Laat me een voorbeeld geven uit mijn eigen leven. Mijn partner heeft de neiging om zich terug te trekken als hij stress heeft. Dat is zijn manier van coping, en daar is niets mis mee. Maar voor mijn zenuwstelsel voelt dat aan als afwijzing, als gevaar.
We hadden twee opties: hij kon zeggen “Ik heb recht op mijn stilte, deal ermee.” Of ik kon zeggen “Je moet altijd beschikbaar zijn voor mij, dat is mijn recht.”
Beide opties zouden technisch correct zijn. En beide zouden onze relatie kapot maken.
In plaats daarvan kozen we voor optie drie: “Hoe kunnen we dit samen oplossen?”
Hier komt het belangrijkste deel: jullie zijn een team tegen het probleem. Niet twee mensen tegenover elkaar op zoek naar winst of naar waar jullie recht op hebben.
Wil je gelijk hebben, of wil je een relatie? En als je een relatie wilt, wil je er dan een die goed voelt voor alle partijen?
Als het antwoord daarop ja is, dan moet je leren denken in functie van de noden van beiden. Soms moet iemand wat meer water bij de wijn doen. Soms moet iemand juist wat krachtigere wijn beginnen schenken.
De meesten van ons hebben dit niet gezien of geleerd thuis. Onze ouders deden hun best, maar ze hadden vaak ook niet de tools. Maar het is nooit te laat om het te leren.
Ik zie zoveel relaties die in zwaar water zitten omdat mensen vooral bezig zijn met hun rechten, en niet met hun plichten. Of omgekeerd - alleen maar plichten, geen rechten. Beide extremen zijn giftig.
Jij weet zelf wat over jou gaat. Maar als je altijd begint met “Waar heb ik recht op?” dan ben je al op het verkeerde been begonnen.
Hier is iets cruciaals: dit gaat niet over schuld. Het gaat over impact en erkenning van wat er is.
Mijn partner is niet schuldig aan mijn stress-reactie op stilte. Dat zit in mijn systeem vanuit mijn eigen geschiedenis. Maar hij kan wel erkennen welke impact zijn acties hebben, en daar rekening mee houden.
En ik ben niet schuldig aan zijn behoefte aan stilte. Maar ik kan wel erkennen dat hij die nodig heeft, en daar ruimte voor maken.
Het gaat over verantwoordelijkheid en eigenaarschap van al onze eigen stukken. Bereid zijn om elkaar te (h)erkennen en tegemoet te komen in de mate van het mogelijke.
Niet perfect - dat bestaat niet. Maar menselijk. Vanuit een visie van gelijkwaardigheid en wederzijds respect.
#
Dus hier is mijn uitdaging aan jou: wat als de eerste vraag niet is “Heeft hij/zij daar geen recht op?” maar “Hoe kunnen we dit samen oplossen?”
Maar laten we eerlijk zijn - dit is kwetsbaar. Eng zelfs.
Want je verlangens uitspreken, betekent niet dat de ander ze zal willen invullen. Of kunnen. Verlangen is kwetsbaar zijn. Het is je hart open leggen en zeggen: “Dit heb ik nodig” - wetende dat het antwoord ook “nee” kan zijn, of “ik kan het niet”, of “niet op die manier”.
En dat is precies waarom zoveel mensen terugvallen op rechten en regels. Want “ik heb daar recht op” voelt veiliger dan “ik heb dit nodig van jou”. Het eerste is een eis, het tweede is een uitnodiging. Het eerste kan je afdwingen, het tweede vraagt om vertrouwen.
Wat als we stoppen met focussen op individuele rechten en beginnen te focussen op gezamenlijke oplossingen? Wat als we de moed vinden om kwetsbaar te zijn in plaats van gelijk te willen hebben?
Natuurlijk heeft mijn man recht op stilte. En op nog zo veel meer. Maar als onze relatie kansen wil krijgen, dan moeten we elkaar soms tegemoet komen door te horen en te erkennen hoe onze acties impact hebben op de ander.
Niet vanuit schuld, maar vanuit liefde. Niet vanuit dwang, maar vanuit keuze. Niet omdat het moet, maar omdat we allebei willen dat dit werkt.
Dat is liefde die werkt. Liefde die blijft werken. Liefde die groeit in plaats van krimpt.
Dus de volgende keer dat er conflict is, dat er spanning hangt, dat jullie het niet eens zijn… probeer dan eens die ene vraag: “Hoe kunnen we dit samen oplossen?”
In plaats van “Waar heb ik recht op?” In plaats van “Dat kan toch niet?”
Kijk of het iets verandert. Kijk of jullie van tegenstanders partners kunnen worden.
Want uiteindelijk gaat het er niet om wie er gelijk heeft. Het gaat erom dat jullie allebei een relatie hebben die geluk brengt. Voor beiden. Voor altijd.
Dat was het voor vandaag. Als deze aflevering je heeft geraakt, deel hem dan met iemand die het nodig heeft. En laat me weten wat jouw ervaring is met deze andere manier van kijken.