Welkom in Kelly zegt Foert.
Nog altijd met een verkoudheid, maar aangezien die ook bij het leven horen ga ik niet wachten tot ik er beter voorsta. Kelly zegt foert tegen de gedachte dat je geen aflevering zou kunnen opnemen als je verkouden bent. See what I did there?
---
Vandaag wil ik het hebben over de kracht van “vaneigens”.
Niet alleen die rubriek uit Man Bijt Hond, voor de mensen van mijn generatie.
Maar ook als woord zo belangrijk in mijn verhaal.
Vaneigens is een woord dat volgens mij helpend kan zijn in heel wat dagelijkse levens. Het is een woord dat samenhangt met een emotie die wat mij betreft underrated is in onze samenleving, waarin iedereen focust op geluk en extase en avontuur en het najagen van uitzinnige vreugde.
Allemaal leuk, maar het leven is natuurlijk
meer dan alleen maar dat.
Melancholie is geen woede en ook geen depressie of bitterheid. Het
is een kalme, wijze, zachte reactie op de tegenslagen en moeilijkheden die bij een leven als mens horen. Toch als we durven toegeven dat dat leven niet zo romantisch en hashtag blessed is als het er op de socials soms uitziet. Zeker niet als we ervoor kiezen om onszelf en anderen moedig in de ogen te kijken en bepaalde patronen en reacties in vraag te beginnen stellen. Piehoew.
Kakdagen en weken en soms maanden horen erbij.
Ik hoop dat we er als maatschappij in slagen om dat voor elkaar wat te normaliseren, want niks is eenzamer dan het gevoel te hebben dat velen van ons hebben: dat er wel iets mis zal zijn met ons omdat we denken dat anderen minder worstelen.
Dat is pijn bovenop pijn, die misschien niet nodig zou zijn als we allemaal wat vaker eerlijk zouden delen hoe lastig en pittig het kan zijn. Gewoon, het dagelijks bestaan met alles dat erbij hoort.
Kinderen die worstelen.
Partners met een burn-out.
Relaties die stranden.
Alle rouw die hoort bij leven in een kapitalistisch systeem en het besef dat dat ons en de plek waar we op leven geen deugd doet.
Die dingen doen pijn, en door ze af te wijzen, veroorzaken we eigenlijk pijn op pijn.
Er is de zuivere pijn van alles dat gebeurt en bij ons mens zijn hoort, en dan is er de extra pijn van schaamte en zelfveroordeling en afwijzing omdat we leerden te geloven dat we geen pijn mogen voelen.
We kunnen op allerhande manieren omgaan met de zaken
waaraan geen mens ontkomt.
Sommige mensen keren zich in zichzelf, anderen roepen en zwaaien wild om zich heen en kwetsen anderen in hun wanhoop of vlucht.
Als mens kun je maar beter leren om op een manier te lijden waarbij je zo
weinig mogelijk slachtoffers maakt, en met die slachtoffers bedoel ik ook:
inclusief onszelf.
Melancholie wordt soms aanzien als de beste manier om de hindernissen en
obstakels die op ons pad komen tegemoet te treden.
Dat wil niet zeggen dat je een bittere, negatieve mens moet zijn.
Integendeel zelfs. Je weet als melancholicus dat teleurstelling bij het leven horen en dat dingen zelden hetzelfde blijven. Panta rei, alles stroomt. En in plaats van tegen de stroom in te gaan, wat bakken energie kost, probeer je mee te stromen met de flow van het leven.
Als het pijn doet, dan voel je die pijn. Maar je gaat er geen extra pijn aan
toevoegen door jezelf te pijnigen met de weerstand van dit mag niet en de
zelfpijniging van hoe belachelijk het wel niet is dat jij pijn voelt, want er zijn
mensen die het nog veel lastiger hebben dan jij dus mag jij zeker niet voelen wat er te voelen valt.
“Vaneigens” heeft de functie van je niet verzetten maar je schouders ophalen en weten dat je niet op alles in je leven invloed hebt.
Dat de dingen minder maakbaar en romantisch uitdraaien dan het soms in ons hoofd zit, of dan we soms hebben geleerd.
Pijn hoort bij het leven, maar weerstand tegen die pijn is optioneel.
Een melancholische levenshouding is mild, een beetje filosofisch en gebaseerd op het besef dat alles onvolmaakt is en het leven soms frustrerend en verschrikkelijk.
De melancholicus denkt niet “waarom overkomt mij dit?” maar “waarom zou mij dit niet overkomen?”.
Ze denkt: vaneigens.
Vaneigens doet mijn collega lastig en belachelijk, ze is immers een mens, net zoals ik.
Vaneigens is dit lastig en kan ik dit niet zo goed, ik heb het immers ook nooit geleerd.
Ik heb zelf geen of amper voorbeelden gezien in mijn omgeving.
Hoe zou het ook anders kunnen?
Vaneigens kunnen mijn ouders zich niet verplaatsen in mijn ervaring, zij hebben niet de capaciteit en de zin voor reflectie die ik bezit. Wat niet wil zeggen dat jij moet geloven dat je enkel iets mag doen als je ouders mee zijn of zich erin kunnen verplaatsen. Dat is iets anders.
Vaneigens is een gedachte die mijn schouders doet zakken.
Vaneigens gebeuren er nare dingen in mijn leven, het is immers een menselijk leven, en niemand is vrij van narigheid. Vaneigens is die vriend oneerlijk, vrienden zijn immers soms oneerlijk en zo’n dingen maken deel uit van de menselijke ervaring.
Vaneigens is mijn man soms moeilijk in staat om zijn gevoelens te
uiten, hij is als een jongen opgevoed in een patriarchaal systeem dat jongens opzadelt met regels rond sterk zijn en verdriet en wat wel en niet mag, en dus is het niet zo raar dat het voor hem een weg is om zijn kinderen te laten wenen, laat staan zichzelf.
Wat niet wil zeggen dat we ons best niet gaan doen om dingen te
veranderen. Maar we gaan wel nuance toevoegen: dit is pittig.
Vaneigens.
Melancholisch zijn betekent niet dat je pessimistisch bent.
Maar wel dat je incalculeert dat het leven niet op elk moment een ponykamp is.
Dat de werkelijkheid soms verschilt van het romantische ideaalbeeld, en dat dat geen probleem is. Zolang je je niet blindstaart op de schijnbaar veel betere en gemakkelijkere en lichtere levens van anderen van wie je meestal de helft niet eens weet.
Er is zo’n uitdrukking die zegt dat als iedereen zijn problemen op een hoop zou gooien zodat er misschien kon gewisseld worden, de kans groot is dat je je eigen problemen weer mee naar huis zou nemen.
Alleen weet je nooit wat er zich achter de façade van iemand anders afspeelt.
Je ziet de propere etalage, en je vergelijkt die met jouw eigen rommelige kelder. Maar dat is misschien niet helemaal eerlijk, en ook niet helpend.
Droevig zijn hoort bij het leven, net als teleurstelling. Dat zijn geen ziektes die snel moeten weggeduwd worden om vooral vrolijk te zijn en weer verder te kunnen voldoen aan verwachtingen van mensen en collega’s rond je.
Filosoof Alain De Botton zegt het mooi: “Wat zorgen baart is niet het feit dat de samenleving ons wil helpen wanneer we verdrietig of somber zijn, maar dat ze ten diepste niet kan accepteren dat we soms een goede reden hebben om te huilen.”
Dus ween maar.
Leef maar.
Voel alles dat gevoeld kan en moet worden in een mensenleven.
Neem krachtig vast wat mogelijk is en verzacht dat wat je niet of nog niet kunt veranderen door er al eens een vaneigens tegenover te zetten.
Soms is het zo.
Ook dit zal weer passeren. En weer terugkomen. Panta rei en tot de volgende keer!