8 jaar nuchter (deel 1)

Hey daar, welkom in deze nieuwe aflevering van de podcast.

Ik hoop dat alles goed met jou gaat.

Hier is alles oké.

Na wat stress over opstarten in het middelbaar zijn we hier allemaal wat aan het zakken en op onze plooi aan het komen, en ik ben trots op ons allemaal in dit gezin, eigenlijk.

Over hoe aanwezig we waren, hoe wat lastig was er voor iedereen mocht zijn, hoe we erover konden praten zonder te willen sturen of controleren.

Misschien een tip: wij hebben hier de eerste week een moeilijk moment-tent geïnstalleerd in de living.

Een tipi waar je in mag als je het lastig hebt, al dan niet alleen.

Die tent kan dicht, er liggen kussens in, en het voelt heel veilig en leuk om er na een lastigere dag even samen in te liggen om te praten. Voordeel: je ligt op je rug, dus intens oogcontact is niet nodig, en ik merk dat dat echt helpend is voor mijn twee gevoelige zieltjes.

Neem gerust mee.

Geen tent? Een moeilijk moment kartonnen doos kan volgens mij net zo goed.

---
Tijd voor het onderwerp van deze aflevering.

Maar eerst nog even een korte disclaimer: als mijn relaas ervoor zorgt dat jij je relatie met verdovende middelen in vraag stelt, en hulp kunt gebruiken, dan raad ik je aan om het er met iemand over te hebben die veilig voelt voor jou. Een partner of vriendin, huisarts, of misschien iemand bij een instantie als de druglijn. Je vindt de contactgegevens in de show notes van deze aflevering. Je moet het nooit alleen doen, dus spreek het uit, zonder schaamte. #gemoogt

En ik hoop dat ik die mijn verhaal deel, een en ander normaliseert.
Ik had een alcoholprobleem, en ik was zeer high functioning.
Het is niet altijd zo zichtbaar als je zou vermoeden.
Niet iedereen met een probleem drinkt voor de middag.
Heel veel mensen zijn in stilte wanhopig en verslaafd.

Goed.

Vorige week deelde ik op Instagram dat ik op 2 september 8 jaar nuchter was.

Als in: geen druppel alcohol meer heb aangeraakt.

Daar kwam zo veel reactie op, en ik kreeg zoveel vragen doorgestuurd, dat ik dacht: hoe komt het eigenlijk dat ik nog geen aflevering heb gemaakt over verslavingen en mijn gevoeligheid ervoor?

Bij deze.

Vandaag wil ik hier graag een stukje van mijn eigen verhaal vertellen, en wat ik geloof en geleerd heb door een paar hardnekkige verslavingen (denk roken, eten, cola light en alcohol) op te geven.

In deel 2 van volgende week vertel ik je hoe dat concreet ging, wat mijn aanpak was, en wat dat mij bracht.

Ik start anders even met de tekst van de post op Instagram die ik deelde op 2 september, bij een foto van ik met Dexter, mijn zoon, toen een jaar of vier.

“2 september 2016.⁠
⁠
Op mijn fotorol zie ik dat de school van mijn kinderen die dag officieel een Freinetschool werd, en dat ik om 22 uur mijn laatste druppel alcohol dronk op een etentje met vrienden.⁠
⁠
Aan die beslissing gingen maanden van twijfel rond mijn relatie met alcohol in het algemeen en witte wijn in het bijzonder vooraf.
⁠
Ik voelde dat die relatie niet langer gezond was.⁠
⁠
Sindsdien heb ik niet meer gedronken. ⁠
⁠
Dat is de korte versie.⁠ 🙃
⁠
De lange is dat ik tien jaar eerder mijn maag liet verkleinen vanwege een gecompliceerde relatie met eten.
⁠Of neen: met pijn en wat lastig is. ⁠
⁠
Dat is uiteindelijk waar elke verslaving om draait: op minder handige wijze vluchten van en verdoven wat zeer doet. ⁠🥵
⁠
Pak dat niet aan, en je ruilt de ene verslaving in voor de andere. ⁠
⁠
Zeker als je net als ik in het bezit bent van een vreselijke, geïnternaliseerde stem die je overal de schuld van geeft. Drinken was daar even respijt van krijgen, om daarna weer dat vreselijke mes op mezelf te richten omdat ik dronk. ⁠🥂
⁠
Eén ster, would not recommend. ⁠⭐️👎
⁠
Ben ik er nu? ⁠
⁠
Nog lang niet. Elke nieuwe fase confronteert mij met oud zeer en hoe ik wil vluchten in plaats van kijken.

Deze ochtend startte het blonde mannetje op de foto in het middelbaar. ⁠
⁠
De afgelopen weken waren hier los daarvan ook al best pittig.
⁠
Maar ik drink niet.⁠
⁠
Terwijl ik negen jaar geleden volle bak was gegaan voor de verdoving en vermijding, ga ik nu voor de zorg en probeer ik aan te gaan en te kijken waar ik dat kan. ⁠
⁠
Vandaag ben ik dan ook belachelijk trots op de vrouw van acht jaar geleden die benieuwder was dan bang. ⁠
⁠Die koos om meer in zichzelf te geloven dan ze gewend was. ⁠
⁠
En daar vandaag de vruchten van plukt. ⁠
Het lijkt misschien niet veel, maar het is alles.⁠ ❤️‍🔥”

Fjoew.
Zot eigenlijk.
---
Ik kreeg zoals ik zei veel vragen over verslavingen, en bijvoorbeeld ook over afkicken van cola light.

Ook boeiend: veel vragen over de link met neurodiversiteit.

Je weet dat of je weet dat niet, maar ik heb een paar diagnoses achter mijn naam staan, en ook een paar vermoedens van dingen zonder officiële diagnose.

Ik heb ADHD, weet ik bijvoorbeeld pas sinds een paar jaar.

Dat ik hoogbegaafd ben weet ik al heel lang, en daarnaast ben ik denk ik ook hooggevoelig en zal ik vast nog op een paar andere spectra buiten de norm vallen.

Er zal zeker een link bestaan tussen hoe mijn specifieke hoofd werkt, en mijn gevoeligheid voor verslavingen.

Maar dat is voor mij absoluut niet het volledige verhaal, en ik heb me de afgelopen dagen ook afgevraagd of het ons helpt om op zoek te gaan naar verklaringen in labels en diagnoses, voor het feit dat mensen drinken of eten of drugs nemen.

Ik verklaar mij even nader.

Verslaving is een onmogelijkheid om met pijn om te gaan. Dat is volgens mij belangrijk om te beseffen. In plaats van te voelen wat er gevoeld wil worden, of in de ogen te kijken wat er gebeurt, vluchten we als mensen soms weg in middelen of bezigheden.

Dat voelt als een tijdelijke verlossing, en zelfs soms als een oplossing.

Op korte termijn lijkt wat lastig of verdrietig is niet te bestaan. We verdoven het, nemen even vakantie uit ons hoofd, drinken een glas en verliezen een vorm van bewustzijn die deugd lijkt te doen, die voor troost zorgt, of remmingen wegneemt waardoor het lijkt alsof we ons beter met anderen kunnen verbinden.

Alleen hebben veel verslavingen natuurlijk een groot nadeel: niet alleen los je je problemen niet op die aan de basis liggen van willen verdoven of wegkijken, je krijgt er nog een extra probleem bovenop: de afhankelijkheid aan het middel dat je gebruikt om je te verdoven, of de negatieve effecten die ermee samen gaan.

Bijvoorbeeld: als je je zorgen weg eet, dan los je niet op wat je zorgen baart, en kom je vaak aan in gewicht, wat weer een extra zorg oplevert.

Als je drinkt in plaats van aangaat wat lastig is, worden dingen niet minder lastig, en krijg je misschien last van je lever of van de dingen die je doet als je te veel drinkt.

In mijn persoonlijk verhaal was dat zeker zo, als ik daar eerlijk over kon en mocht zijn met mezelf:

Ik dacht dat ik kalmer werd van witte wijn, maar in realiteit had ik steeds vaker last van zowel fysieke als emotionele katers, en werd ik na een avond drinken ook nog angstiger wakker dan ik vaak al uit mezelf was.

Ik dronk om het randje van mijn angsten weg te krijgen, maar mijn gevoel over dat drinken zorgde voor nog meer stress. Het was een vicieuze cirkel die ik niemand zou aanraden, maar doordat ik mezelf vertelde dat ik zo voor mezelf zorgde, raakte ik er heel lang heel moeilijk uit.

Ik zat vast in een verslaving, maar eigenlijk ook in een bijzonder hardnekkig verhaal.

---
Hoe ik dat dan ben aangegaan?
Door radicaal eerlijk te zijn met mezelf.

Ik was op dat moment al in therapie, een paar jaar, en daar was ik dat werk al aan het doen. Rond wat lastig was voor mij, waar ik me onzeker of angstig over voelde. Ik was al elke week bezig met mijn eigen bullshit en aangeleerde overtuigingen te bekijken. En plots voelde ik dat mijn relatie met alcohol bulkte van die verhaaltjes.

Ik verkocht het aan mezelf als mogen, iets dat ik nodig had om plezier te maken of losser te worden, maar ik negeerde dat ik het vooral gebruikte om niet naar mijn angsten en onzekerheden te moeten kijken.

Het was in mijn verhaal trouwens niet zo dat ik problematische hoeveelheden dronk. Ik weet nog dat ik het erover had met mijn therapeute, en zij me vroeg naar hoeveelheden. Volgens haar viel dat allemaal best mee.

Maar ik voelde dat ik dronk om de verkeerde redenen.

Het ging mij zelfs niet over hoeveel glazen per week, maar om wat ik ermee probeerde weg te duwen en hoe dat voor mij voelde.

Ik dronk omdat ik me niet goed genoeg voelde, en het drinken zorgde ervoor dat ik me almaar minder goed begon te voelen over mezelf. Ik schaamde me voor dat drinken, waardoor ik weer moest drinken om dat ambetante gevoel van schuld en schaamte even niet meer te moeten voelen. Vanbinnen was mijn stem zo streng, dat ik constant in onrust en angst leefde. Als de oorlog die je voert vooral vanbinnen zit, dan is drank een ideale manier om die even stil te leggen.

Ik besefte al een tijd dat het niet gezond was, niet voor mijn lichaam, maar nog veel belangrijker: ook niet voor mijn zelfbeeld.

Ik ga graag nog even verder in op die link met neurodiversiteit en de vraag die ik me stelde, deze week.

---
We leven in een maatschappij die het lastig heeft met lastigheden.
Dat besef kwam er bij mij toen ik in therapie ging.

De eerste aflevering van deze podcast ging daarover, over geluksdruk en positiviteitsdwang.

Ga die zeker nog eens beluisteren als je die nog niet hoorde.

Focus vooral op het positieve, dan wordt dat groter, etc.

Met andere woorden: duw maar weg wat lastig is, drink u op tijd een stuk in uw frak met de vrienden, en dat passeert allemaal wel zonder er veel woorden aan vuil te maken. Kort door de bocht, maar er zit zeker een grond van waarheid in, als ik rond mij kijk.

De verantwoordelijkheid voor verslavingen wordt ook bij het individu gelegd. Er zijn heel veel meningen over mensen die hun relatie met alcohol zien verschuiven naar problematisch.

Je moet maar wat minder drinken en meer karakter tonen, zeggen we tegen mensen die beginnen af te glijden wat verslavende middelen betreft.

Je moet maar beter doen.
Jezelf beter reguleren en discipline hebben.
De verslaafden, dat zijn de anderen.

We gaan voorbij aan het feit dat jezelf troosten met eten, drinken, porno kijken of op je telefoon scrollen, vaak een minder handige manier is om met psychologische verwondingen om te gaan die ooit (of nog steeds) te weinig zorg kregen of krijgen.

Omdat er geen tijd of ruimte voor is in ons leven.

Omdat er kapitalistische en patriarchale regels heersen die de weg naar zorg belemmeren.

Omdat niet iedereen even hard floreert in onze maatschappij dan van ons allemaal wordt verwacht.

Als we alles op de onkunde of zelfs de stoornis van het individu steken, en daarmee verwijs ik bijvoorbeeld naar de letter D in ADHD, die nog altijd staat voor disorder, en dus stoornis, doen we dan niet een beetje hetzelfde wat we doen met burn-outs, vraag ik me af?

Het “probleem” bij het individu en de zwakte/onvolmaaktheid ervan leggen, in plaats van de context waarin dat individu zich elke dag staande moet houden ernaast te leggen.

Het individu zeggen dat het zich moet herpakken en aanpassen om mee te blijven draaien in een systeem dat niet is gericht op de zorg voor dat individu.

Ziek worden is het probleem, niet ziek maken.

Allez hup, en weer verder.

Is ADHD het probleem, of is het probleem vooral een maatschappij die mensen met anders bedrade hoofden als een probleem ziet en aanwijst, met alle schuld en schaamte van dien?

Het is niet onlogisch om er zo naar te kijken, binnen een maatschappij waarin zorg voor mensen altijd ondergeschikt is aan zorgen voor winst en macht. Maar het heeft wel gevolgen voor mensen die zich niet willen of kunnen conformeren aan de normen van een systeem dat mensen onderdrukt en in een bepaalde vorm wil kneden die aanzien wordt als “normaal”.

Ik heb dat in elk geval altijd gevoeld, dat ik anders was en dacht.

Mijn persoonlijke labels kunnen zeker meespelen in mijn verslavingsgevoeligheid. ADHD draait bijvoorbeeld rond een tekort aan dopamine, dat stofje in je hersenen dat voor een gelukkig gevoel zorgt, en het kan zeker dat je dat dan gaat zoeken in shotjes van van alles en nog wat.

Maar als we de verklaring enkel daar zoeken, dan gaan we wel vlotjes voorbij aan de gevolgen van vroegkinderlijk trauma, hechting, aangeprate schuld en schaamte rond wat “abnormaal” is, en het effect daarvan.

De persoonlijke diagnose doet er voor mij steeds minder toe dan wat we er collectief en persoonlijk aan kunnen doen om ervoor te zorgen dat we de zorg krijgen die ons toekomt, los van wat anderen daarvan vinden.

Los van of het goed uitkomt voor de krachtigsten binnen het patriarchale en kapitalistische systeem.

Ik dronk om van een vreselijke innerlijke stem af te raken, die ik heb geïnternaliseerd. Ik geloofde dat er van alles mis met mij was, en ik had verdovende middelen nodig om daarmee om te gaan.

De schuld bij mijn zwakte als individu leggen, is misschien te simpel.

Ben ik geboren met een verslavingsgevoeligheid? Kan, want het zit in mijn familie. Tegelijk: misschien stam ik wel van gevoelige mensen die in onze maatschappij fungeren als de kanarie’s in de koolmijn die eerst hun oren laten hangen, en doen wat ze kunnen als het water hen sneller dan anderen aan de lippen staat?

Als er geen zorg bestaat voor die mensen, zou het dan kunnen dat zij sneller grijpen naar wat hun pijn tijdelijk verzacht? Ik denk het wel.

---

Of het nu aan mijn trauma of ADHD ligt (en misschien zit daar wel een connectie tussen, wie weet?), ik heb heel wat innerlijk werk moeten doen om überhaupt te beseffen dat ik zelf mag bepalen waar ik mijn eigen latten leg.

De generaties die ons voorgingen hadden veel minder toegang en bewustzijn rond wat je als mens kunt doen voor jezelf. Zeker als je de pech hebt om buiten een bedachte norm te vallen.

Ik was te dik.
Ik was te slim.
Ik was te gevoelig.
Ik had het soms lastiger met dingen dan “de gemiddelde mens”.

Misschien was de aangeprate schuld, de schaamte rond “abnormaal” zijn en niet voldoen aan de verwachting, wel een van de voornaamste oorzaken van mijn verschillende verslavingen.

En maakt dat het allemaal nog begrijpelijker en logischer dan mijn labels, dat ik niet anders dacht te kunnen, om de stress van mijn leven aan te kunnen op dagelijkse basis.

Misschien herken jij dat wel. Ik was zo bang om uit de boot te vallen, dat ik overfunctioneerde en mezelf verloor. Er was geen boot, maar ik heb leren geloven van wel, net zoals zoveel anderen.

“The lie is not that variation exists, but that variation can be organized into worthiness.” Las ik in een prachtig boek van Prentis Hemphill.

Mijn waarde zou niet mogen afhangen van hoe de maatschappij mij percipieert. Maar ik heb het wel zo gevoeld. En ik heb in mijn leven veel gedronken en gegeten om te vluchten voor de blik die ik op mij heb gevoeld, een blik die ik later ook op mezelf ben gaan richten.

Ik snap dat ik moest drinken om daarmee om te kunnen.
Het was niet de meest handige optie, maar een hele begrijpelijke, wat mij betreft.

Een label krijgen en dat als oorzaak aanwijzen, lost al die zaken die ons doen afzien, volgens mij niet op.

De verantwoordelijkheid enkel bij het individu leggen, ook niet.
Het verhaal van verslavingen is een collectief verhaal van mensen die leven onder een druk, en niet meekrijgen hoe ze daarmee kunnen omgaan op een gezonde manier.

De zorg komt tot dusver niet uit het systeem, wat logisch is als je weet waar de prioriteiten van dat systeem liggen. Dat stuk hebben wij niet in de hand. Wel hoe wel met onszelf en anderen kiezen om te gaan binnen dat systeem, en hoe we voor onszelf en anderen kiezen te zorgen. Dat begint volgens mij altijd met het verbeteren van de relatie met onszelf, zodat we niet blindelings meegaan in de waarheden van de systemen waarin we leven.

Als je geen werk maakt van de relatie met jezelf en je eigen waarheden bepaalt, blijf je immers ten prooi vallen aan oordelen die niet van jou zijn.

Ik ben blij dat ik destijds ben gestopt met drinken, maar toen begon het nog maar.

Volgende week vertel ik je hoe ik het concreet heb aangepakt.

Bedankt om tot hier te luisteren.